لوازم مصرفی خودرو، زمان تعویض مشخصی دارند و آشنایی با علائم تعویض قطعات خودرو از جمله موارد مهمی است که هر راننده حرفه‌ای باید از آنها آگاه باشد. به طور معمول زمان تعویض لوازم مصرفی در دفترچه راهنمای خودرو ذکر می‌شود؛ اما عوامل متعددی مانند نوع رانندگی، میزان ترافیک و آب‌وهوای محل استفاده از خودرو تأثیر مستقیمی روی طول عمر قطعات خودرو دارد. در این مطلب علائم تعویض لوازم مصرفی خودرو و همچنین زمان تعویض قطعات مصرفی خودرو را با هم مرور می‌کنیم.
روغن‌موتور
روغن‌موتور که گاهی روانکار هم نامیده می‌شود، برای کاهش اصطکاک، حرارت و سایش بین اجزای مکانیکی موتور خودرو که در تماس با یکدیگر هستند، بکار می‌رود. عدم استفاده از روغن‌موتور مناسب باعث آسیب جدی قطعات موتور می‌شود.
علائم تعویض روغن‌موتور خودرو
- روشن‌شدن چراغ تعویض روغن
- بالا‌رفتن صدای موتور
- سیاه‌شدن رنگ روغن‌موتور
- بوی سوختگی روغن
- رقیق‌شدن روغن‌موتور
- دود اگزوز
زمان تعویض روغن موتور خودرو
بهترین زمان تعویض روغن‌موتور خودرو، بین ۵ هزار تا ۱۰ هزار کیلومتر است، البته وضعیت خودروها با یکدیگر متفاوت است و نیاز به تعویض روغن در هر مدل فرق دارد؛ اما بهتر است حتماً در هر ۵ هزار کیلومتر وضعیت روغن‌موتور را بررسی کرده و در صورت نیاز اقدام به تعویض کنید.
روغن ترمز
وظیفه روغن‌ترمز، انتقال فشار وارده بر پدال ترمز به سیلندرهای ترمز و در نهایت توقف خودرو است. اگر روغن‌ترمز وجود نداشته باشد، فشاردادن پدال ترمز تأثیری ندارد. اجرای صحیح عملکرد روغن‌ترمز وابستگی زیادی به دمای بالا دارد و اگر دما به میزان موردنیاز نرسد، روغن‌ترمز به‌خوبی عمل نمی‌کند.
علائم تعویض روغن‌ترمز خودرو
- روشن‌شدن چراغ ABS (پشت آمپر)
- صدای غیرعادی ترمزها
- عملکرد ضعیف پدال ترمز
- صدای جیرجیر لنت ترمز
- بوی سوختگی هنگام ترمزگرفتن
زمان تعویض روغن‌ترمز خودرو
زمان تعویض روغن‌ترمز تحت‌تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد؛ مدل خودرو، نوع روغن‌ترمز، نحوه رانندگی و شرایط نگهداری از خودرو از جمله مواردی هستند که بر زمان تعویض روغن‌ترمز تأثیر می‌گذارند. زمان تعویض روغن‌ترمز هر خودرویی در دفترچه راهنمای آن ذکر شده است؛ اما به‌طورکلی بهتری است هر ۱ تا ۲ سال یکبار روغن‌ترمز خودرو تعویض شود.
روغن هیدرولیک
وظیفه روغن هیدرولیک روان‌تر شدن حرکت فرمان خودرو است و باعث می‌شود چرخ‌ها با صرف نیروی کمتری به چپ و راست بچرخند. درصورتی‌که کیفیت روغن هیدرولیک پایین باشد یا مقدار آن کم شده باشد، سیستم هیدرولیک خودرو آسیب می‌بیند.
علائم تعویض روغن هیدرولیک خودرو
- صدای غژغژ هنگام چرخش فرمان خودرو
- سفت‌شدن فرمان خودرو
- تیره‌شدن رنگ روغن
- بوی سوختگی
- تغییر غلظت روغن
زمان تعویض روغن هیدرولیک خودرو
زمان تعویض روغن هیدرولیک خودرو به کیفیت و شکل ظاهری روغن و نوع خودرو بستگی دارد و در دفترچه راهنمای هر خودرو توضیح داده شده است. توصیه کلی این است که پس از هر ۱۲۰ هزار کیلومتر پیمایش خودرو روغن هیدرولیک به طور کامل تعویض شود.
روغن گیربکس (واسکازین)
روغن گیربکس یا جعبه‌دنده یا واسکازین یکی دیگر از لوازم مصرفی خودرو است که قطعات متحرک داخل گیربکس را روغن‌کاری می‌کند و مانع از اصطکاک آنها می‌شود و درجه حرارت گیربکس و همچنین سروصدا را کاهش می‌دهد.
علائم تعویض روغن گیربکس خودرو
- سخت جارفتن دنده
- صدای غیرمعمول گیربکس
- نشتی‌روغن از زیر خودرو
- تغییر رنگ روغن از قرمز به قهوه‌ای
زمان تعویض روغن واسکازین خودرو
زمان تعویض روغن گیربکس در دفترچه راهنمای خودرو نوشته شده است. به طور معمول روغن گیربکس جعبه‌دنده در حالت عادی باید بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر تعویض شود. البته اگر خودرو در شرایط سخت و در شهرهای پرترافیک کار کرده باشد، این عدد به ۳۰ هزار کیلومتر کاهش پیدا می‌کند.
فیلتر روغن
فیلتر روغن خودرو، وظیفه پاک‌سازی روغن از ذراتی مثل گردوغبار، ذرات فلزی و غیره را بر عهده دارد تا روغنی تمیز به سمت موتور و اجزای آن هدایت کند. روغن خودرو در روان کارکردن قطعات خودرو و موتور، خنک‌کردن موتور و آب‌بندی موتور تأثیر مهمی دارد.
اگر فیلتر روغن به‌موقع تعویض نشود، آلاینده‌های جامد وارد موتور می‌شوند و به قطعات مختلف موتور مثل پیستون‌ها آسیب وارد می‌شود. فیلتر روغن به‌اندازه خود روغن‌موتور اهمیت دارد و باید به طور دائمی بررسی شود.
علائم تعویض فیلتر روغن خودرو
- روشن‌شدن چراغ چک موتور
- نشتی‌روغن از فیلتر
- کم‌شدن فشار روغن
زمان تعویض فیلتر روغن خودرو
در حالت مطلوب بهتر است هر بار که روغن‌موتور خودرو را عوض می‌کنید فیلتر روغن را هم عوض کنید تا کارایی بهتری داشته باشد. زمان تعویض روغن‌موتور خودرو به عوامل متعددی همچون نوع رانندگی، شرایط و آب‌وهوای محل استفاده از خودرو، نوع روغن‌موتور و نوع فیلتر بستگی دارد. توجه به توصیه‌های شرکت سازنده خودرو که در دفترچه راهنمای هر خودرو درج می‌شود نیز اهمیت زیادی دارد. معمولاً توصیه می‌شود تعویض فیلتر روغن بین ۱۰ تا ۲۰ هزار کیلومتر انجام شود.
فیلتر هوای خودرو
فیلتر هوای خودرو وظیفه دارد هوای کافی و عاری از هرگونه آلودگی را به سیستم احتراق خودرو برساند و چون هوا از محیط اطراف خودرو مکش می‌شود علاوه بر اکسیژن ذرات مختلفی مانند شن، گردوغبار، گرده گیاهان و …وجود دارد که در صورت ورود به محفظه احتراق فرایند سوخت بنزین را با مشکل مواجه می‌شود.
علائم تعویض فیلتر هوای خودرو
- روشن‌شدن چراغ چک موتور
- صدای غیرعادی موتور
- دود سیاه از اگزوز
- بوی بنزین در زمان استارت
- لرزش موتور هنگام روشن‌شدن
- افزایش مصرف بنزین
- کم‌شدن شتاب خودرو
- رسوب دوده روی شمع‌های خودرو
- تیره‌شدن رنگ فیلتر هوا
زمان تعویض فیلتر هوای خودرو
زمان تعویض فیلتر هوای خودرو به عوامل مختلفی همچون نحوه رانندگی، محل زندگی، میزان ترافیک و … بستگی دارد. فیلتر هوای خودروهایی که در شهرهای آلوده‌تر و پر ترافیک ترددد دارند یا خودروهایی که در مسیرهای خاکی رفت‌وآمد می‌کنند زودتر کثیف می‌شود و زودتر نیاز به تعویض دارند.
به‌طور کلی بهتر است فیلتر هوای خودرو در شهرهای آلوده و پر ترافیک هر ۵ هزار کیلومتر تعویض شود. معمولا توصیه می‌شود همزمان با تویض روغن موتور فیلتر هوا هم تعویض شود. فیلتر هوای خودرو در صورت کثیف‌شدن به راحتی قابل تشخیص است و از رنگ سفید یا زرد به رنگ تیره درمی‌آید.
فیلتر کابین
فیلتر کابین خودرو همان کاری را برای سیستم تهویه‌مطبوع انجام می‌دهد که فیلتر هوا برای موتور انجام می‌دهد. کار مشترک همه فیلترها تصفیه است. خواه تصفیه هوا از گردوغبار، خواه تصفیه روغن از ذرات خارجی.
فیلتر کابین خودرو هوای داخل خودرو را تمیز نگه می‌دارد و از واردشدن گرده گیاهان، ذرات خاک و دوده به داخل ماشین جلوگیری می‌کند.
علائم تعویض فیلتر کابین خودرو
- عملکرد نامطلوب سیستم تهویه
- اختلال در گردش هوا درون کابین خودرو
- احساس بوی نامطبوع در کابین
زمان تعویض فیلتر کابین خودرو
همانند بسیاری از لوازم مصرفی خودرو، زمان تعویض فیلتر کابین خودرو به عوامل گوناگونی بستگی دارد. مدل و سال تولید خودرو، میزان ترافیک، آب‌وهوای منطقه‌ای که رانندگی می‌کنید بر زمان تعویض فیلتر کابین اثرگذارند. در دفترچه راهنمای خودرو عدد مسافت پیموده‌شده برای تعویض این قطعه ذکر شده است؛ اما به‌طورکلی توصیه می‌شود سالی یکبار و بعد از پیمودن ۱۲ تا ۱۵ هزار کیلومتر فیلتر کابین تعویض شود. در شهرهای پرترافیک و آلوده و در مناطق پر گردوغبار بهتر است هر ۶ ماه نسب به تعویض این قطعه اقدام کنید.
فیلتر بنزین
فیلتر بنزین یکی از قطعات مهم خودرو است که عدم رسیدگی به آن پیامدهای بسیار بدی برای خودرو به همراه دارد. فیلتر بنزین وظیفه تصفیه سوخت خودرو از مواد زائد را بر عهده دارد. اگر بنزین از فیلتر عبور نکند ذرات مضر درون آن به انژکتورها و پمپ‌بنزین آسیب می‌رساند. فیلتر سوخت، عملکرد موتور را بهبود می‌بخشد و قطعه‌ای اساسی در وسیله نقلیه به‌حساب می‌آید
علائم تعویض فیلتر بنزین خودرو
- روشن‌شدن چراغ چک موتور
- روشن نشدن خودرو با اولین استارت
- ریپ زدن خودرو هنگام حرکت
- افزایش مصرف بنزین
- کاهش قدرت موتور
- بوی بد اگزوز
- خاموش‌شدن خودرو در حالت ایستاده
زمان تعویض فیلتر بنزین خودرو
معمولاً خودروسازها توصیه می‌کنند هر ۲۰ الی ۲۵ هزار کیلومتر کارکرد خودرو فیلتر بنزین تعویض شود؛ اما اگر در شهرهای بزرگ و آلوده مثل تهران زندگی می‌کنید یا ساکن شهرهای جنوبی ایران هستید و خودروی شما دائم در معرض ریزگردها قرار دارد عمر فیلترهای خودروی شما به طور قابل‌توجهی کاهش می‌یابد و باید زودتر نسبت به تعویض آن اقدام کنید.
لنت ترمز
لنت‌ها مهمترین بخش سیستم ترمز خودرو هستند و با ایجاد اصطکاک انرژی جنبشی چرخ‌ها را به انرژی حرارتی تبدیل کرده و سرعت خودرو را کاهش می دهند. این قطعه نقش مهمی در سیستم ایمنی خودرو و حفظ جان سرنشینان بازی می‌کنند.
علائم تعویض لنت ترمز خودرو
- صدای سوت لنت
- صدای غیرطبیعی هنگام ترمزگیری
- کشیده‌شدن خودرو هنگام ترمز
زمان تعویض لنت ترمز خودرو
طول عمر لنت ترمز خودرو به طور مستقیم به سبک رانندگی شما، تعداد سرنشینان و مسیرهای تردد خودرو شما بستگی دارد. سفرهای درون‌شهری به دلیل استفاده مکرر از ترمز، استهلاک لنت‌های ترمز را افزایش می‌دهد. همچنین اگر از آن دست رانندگانی هستید که پرشتاب و سریع رانندگی می‌کنید زودتر از حالت معمول نیاز به تعویض لنت ترمز پیدا می‌کنید.
زمان تعویض لنت ترمز چرخ‌های جلو و عقب خودرو متفاوت است و لنت جلو زودتر نیاز به تعویض دارد و توصیه می‌شود بین ۲۰ تا ۳۰ هزار کیلومتر کارکرد و همین‌طور زمانی که لنت خودرو ۸۰ درصد مصرف شده باش، لنت‌ها عوض شوند.
شمع
شمع‌های خودرو با ایجاد جرقه در سیلندر موجب احتراق ترکیب سوخت و اکسیژن می‌شوند. اگر شمع به‌خوبی و در زمان معین جرقه نزند و سوخت در محفظه احتراق با انفجار روبرو نشود، مانع حرکت سیلندر می‌شود. حتی باعث افزایش آلایندگی و صدمه به دیگر قطعات موتور می‌شود.
علائم تعویض شمع خودرو
- کاهش شتاب خودرو
- روشن شدن چراغ چک
- ریپ زدن موتور
- افزایش مصرف سوخت
- لرزش خودرو در حالت ایستاده
- بد روشن شدن خودرو
- استشمام بوی بنزین از اگزوز
- تغییر رنگ و شکل ظاهری شمع
زمان تعویض شمع خودرو
شمع خودرو هم مثل باقی قطعات خودرو عمر توصیه‌شده‌ای دارد. عمر مفید شمع خودروها معمولاً بین ۴۰ تا ۸۰ هزار کیلومتر است، اما کارشناسان خودرو توصیه می‌کنند که هر ۳۰ هزار کیلومتر شمع خودرو را بررسی کنید و در صورت نیاز آن را تعویض کنید.
ضد یخ و آب رادیاتور
نقش اصلی ضدیخ محافظت از موتور خودرو در برابر گرمای بیش از حد و همچنین یخ‌زدگی است. نسبت ضد یخ و آب در هر خودرو با دیگری متفاوت است و در بیشتر خودروها به‌صورت ۵۰:۵۰ یا ۴۰:۶۰ محاسبه می‌شود.
علائم تعویض ضدیخ و آب رادیاتور
- داغ شدن سریع خودرو
- وجود نشتی در رادیاتور خودرو
- بوی شیرین در خودرو
- کم شدن مداوم سطح مایع خنک‌کننده
زمان تعویض ضدیخ و آب رادیاتور
اگر چه زمان تعویض ضدیخ به مدل خودرو، سال ساخت آن و مسافت پیموده شده بستگی دارد؛ اما در حالت ایدئال باید هر ۸۰ هزار کیلومتر عوض شود.
لاستیک
حتماً شنیده‌اید که می‌گویند پاها قلب دوم انسان هستند. لاستیک‌ها هم نقش مشابهی برای خودرو دارند و بهترین خودروها بدون لاستیک کارایی نخواهند داشت. لاستیک‌ها به دلیل تماس دائمی با سطح جاده و خیابان زود مستهلک می‌شوند و جزو لوازم مصرفی خودرو هستند که لازم است دقت زیادی در نگهداری آنها صورت گیرد.
علائم تعویض لاستیک (تایر) خودرو
- ترک های ریز و درشت
- لرزش اتاق خودرو
- ساییدگی آج لاستیک
- تاول و برآمدگی کناره لاستیک
- مشاهده بیش از ۲ شاخص نواری روی لاستیک
زمان تعویض لاستیک (تایر) خودرو
روی لاستیک‌ها اعداد مختلفی از جمله سایز و عمق آج و تاریخ تولید درج می‌شود. اعدادی که نشانگر تاریخ تولید هستند به این روش باید خوانده شوند، دو عدد اول آن از سمت چپ نشانه هفته تولید لاستیک و دو عدد بعدی نشانه سال تولید لاستیک هستند. بهترین زمان تعویض لاستیک خودرو همان تاریخی است که روی آن درج شده است.
استپر موتور
استپر موتور یکی از مهمترین قطعات خودرو است که مدیریت و تنظیم دور موتور را بر عهده دارد. وظیفه استپر موتور این است که دور موتور را در حالتی که درجا کار می‌کند، در صورت نیاز افزایش یا کاهش می‌دهد.
علائم تعویض استپر خودرو
- افزایش دور موتور بلافاصله پس از روشن‌کردن خودرو
- خاموش‌شدن خودرو با رهاکردن پدال گاز
- کاهش دور موتور در بارهای اضافی نظیر روشن‌بودن کولر
- عدم پایداری دور موتور هنگام درجاکارکردن
- گازخوردن بی‌دلیل خودرو پس از روشن‌شدن خودرو
- افزایش دور موتور با افزایش دمای موتور
زمان تعویض استپر خودرو
استپر موتور چرخ‌دنده پلاستیکی کوچک و حساسی دارد که باز و بسته کردن مداوم آن باعث خرابی یا کارکرد نادرست می‌شود. برخی رانندگان تصور می‌کنند تمیزکردن مداوم استپر باعث افزایش شتاب گیری می‌شود، اما این تصور اشتباه است. در خودروهایی با کارکرد نسبتاً زیاد لازم است استپر موتور سالی یکبار تمیز شود.
باتری
باتری اولین قطعه برای روشن‌شدن خودرو است. وجود باتری در خودرو باعث می‌شود تا نیروی کافی برای جرقه‌زدن، روشنایی و … فراهم شود.
عواملی همچون سولفاته شدن باتری، و تشکیل رسوب در صفحات باتری، باعث تخریب آن می‌شود. بهترین راه برای افزایش طول عمر باتری، شارژ کامل آن در فصل زمستان و بازدید صفحات باتری در فصل تابستان است که در صورت کمبود آب موجود در صفحات، آب‌باتری اضافه کنید.
علائم تعویض باتری خودرو
- استارت نخوردن در هوای سرد
- روشن‌نشدن خودرو پس از مدت طولانی خاموش ماندن
- مشاهده خوردگی و رسوب روی باتری
- کم‌نور شدن لامپ‌های خودرو
- تغییر رنگ نشانگر باتری
- احساس بوی تخم‌مرغ فاسد
- تغییر ظاهری باتری
زمان تعویض باتری خودرو
باتری خودرو در شرایط مناسب، بین ۳ تا ۵ سال عمر می‌کند. منظور از شرایط مناسب، وضعیتی است که خودرو به‌صورت دائم در هوای سرد یا هوای گرم مشغول به کار نباشد یا به مدت طولانی خاموش نماند.
تیغه برف‌پاک‌کن
تیغه برف‌پاک‌کن برای تمیزکردن شیشه خودرو از قطرات باران، برف و سایر آلودگی‌های جزئی استفاده می‌شود.
علائم تعویض تیغه بر پاک کن خودرو
- صدای ناهنجار تیغه روی شیشه
- حرکت کند برف‌پاک کن
- یکسره شدن برف‌پاک‌کن
- خط انداختن روی شیشه
- تمیز نکردن کامل سطح شیشه
زمان تعویض تیغه برف‌پاک‌کن خودرو
زمان تعویض تیغه‌ها به طور میانگین سالی یکبار است.
سخن پایانی
توجه به زمان تعویض و علائم تعویض لوازم مصرفی خودرو باعث می‌شود که درگیر مشکلات جدی و هزینه های تعمیر قطعات خودرو نشوید و کیفیت عملکرد خودرو حفظ شود.
عالی