بهترین روش برای تعویض روغن موتور خودرو چیست؟ ساکشن یا پیچ کارتل؟

حتما تا به حال بارها برای تعویض روغن به مراکز مربوطه مراجعه کرده‌اید. کار تعویض روغن چیزی است که معمولا بین هر ۵ تا ۸ هزار کیلومتر کارکرد خودرو باید انجام شود. اما آیا می‌دانید که بهترین راه برای انجام این کار چیست؟ برخی از مراکز اتوسرویس از دستگاه ساکشن روغن (Oil Extractor) استفاده می‌کنند و برخی دیگر به روش سنتی اعتقاد دارند. در روش سنتی باید پیچ کارتل را که زیر موتور خودرو قرار دارد، باز کنید. هر کدام از مراکز تعویض روغنی به روش خاصی اعتقاد دارند. مردم هم معمولا به شنیده‌هایشان از مکانیک‌ها اعتماد می‌کنند و این تصور را دارند که یکی از آنها نسبت به روش دیگر بهتر است.

واقعا چه کسی راست می‌گوید؟ روش درست تعویض روغن موتور خودرو چیست؟ بیایید با هم این دو روش را مرور کنیم.

تعویض روغن موتور به روش باز کردن پیچ کارتل

این روش، همان کاری است که تعداد زیادی از مراکز تعویض روغنی انجام می‌دهند. خیلی‌ها تعویض روغن را تنها به همین شکل در ذهن‌شان پذیرفته‌اند و در برابر این حقیقت که روش دیگری هم برای خالی کردن روغن خودرو وجود دارد، مقاومت می‌کنند. در این روش، خودروی شما روی چاله سرویس می‌رود و فرد تعمیرکار بعد از باز کردن پیچ کارتلی که زیر موتور قرار دارد، روغن سوخته را توی یک سینی تخلیه می‌کند.

مزایای پیچ کارتل

• خیلی سریع انجام می‌شود. اگر ماشین تازه خاموش شده باشد و موتور گرم باشد، حداکثر ۵ دقیقه طول می‌کشد تا تمام روغن خالی شود. در این روش، تمام کارها را به جاذبه‌ی زمین می‌سپاریم و خودمان کار خاصی انجام نمی‌دهیم.
• روغن بیشتری از موتور خارج می‌شود. از آنجایی که با باز کردن پیچ کارتل به پایین‌ترین قسمت موتور دسترسی پیدا می‌کنیم، احتمال اینکه روغن کارکرده درون موتور باقی بماند به حداقل می‌رسد. با این کار تقریبا مطمئن خواهیم بود که تمام روغن کثیف و قدیمی را از خودرو خارج کرده‌ایم.
• این کار را سال‌ها انجام داده‌ایم و برای انجام دادن‌اش نیاز نیست فشار زیادی به خودمان وارد کنیم. کار خیلی ساده و سریع انجام می‌شود و در حین آن هم نیازی نیست کار اضافه‌ای انجام دهیم.

معایب پیچ کارتل

• کمی کثیف‌کاری دارد. کسی که برای خارج کردن روغن زیر موتور می‌رود، حداقل دست‌اش باید روغنی شود، اگر سینی جمع‌آوری روغن سوخته دقیقا زیر پیچ تخلیه روغن قرار نگرفته باشد، کمی روغن روی زمین خواهد ریخت. البته رخ دادن این اتفاق در چاله سرویس مراکز تعویض روغنی اهمیت چندانی ندارد.
• نیاز به چاله سرویس دارد. البته در کشورهای خارجی از سطح شیب‌دار متحرکی برای بالا آوردن خودرو هم استفاده می‌کنند که در ایران چندان رایج نیست. به هر حال باید شرایط خاصی را فراهم کنیم تا بتوانید به زیر موتور خودرو دسترسی داشته باشیم. در بعضی از خودروها نیاز است تا ابتدا سینی خودرو باز شود که برای این کار هم نیاز است تا حداقل ۴ پیچ باز شود. این کار هم به فضایی برای داشتن آزادی عمل نیاز دارد .
• احتمال خراب شدن پیچ کارتل وجود دارد. پیچی که برای دریچه‌ی خروج روغن در نظر گرفته می‌شود، معمولا از فلزات نرم یا پلاستیک فشرده ساخته می‌شود. در نتیجه باز و بسته کردن آن به دفعات زیاد می‌تواند منجر به خراب شدن پیچ شود. خراب شدن و خوردگی پیچ و رزوه هم که اصلا غیرمحتمل نیست. در نتیجه ممکن است بعد از مدتی ببینید که ماشین‌تان نشتی روغن دارد.

تعویض روغن موتور با استفاده از دستگاه ساکشن

دستگاه ساکشن را به احتمال خیلی زیاد در مراکز تعویض روغنی دیده‌اید. همان دستگاهی که یک محفظه‌ی شیشه‌ای برای جمع‌آوری روغن دارد و یک مخزن بزرگ فلزی در قسمت پایین آن قرار می‌گیرد. مراکزی که از این روش تعویض روغن استفاده می‌کنند، یک شلنگ باریک را از قسمت دریچه‌ی روغن خودرو وارد می‌کنند و با استفاده از مکش شدید، روغن قدیمی را از داخل موتور بیرون می‌کشند.

مزایای دستگاه ساکشن

• خیلی تر و تمیز انجام می‌شود. در این روش، تمام روغن به درون یک مخزن مکیده می‌شود و تقریبا هیچ‌گونه کثیفی به همراه ندارد.
• نیازی به چاله سرویس یا بالا آوردن ماشین ندارد. در حالت عادی و زمانی که ماشین روی زمین قرار دارد هم می‌توان این کار را انجام داد.
• نگرانی خراب شدن پیچ کارتل را از بین می‌برد. در این روش تعویض روغن، تنها دریچه‌ی بالایی روغن باز می‌شود و نیازی به باز و بسته کردن پیچ کارتلی که زیر موتور قرار دارد نیست.

معایب دستگاه ساکشن

• سر و صدای زیادی دارد. یک پمپ هوا مسئولیت ساکشن روغن را بر عهده دارد و روشن بودن این پمپ با صدای زیادی همراه است.
• به ابزارهایی مثل پمپ هوا و مخزن روغن نیاز دارد. بر خلاف روش تخلیه از پیچ کارتل، اینجا به استفاده از چند دستگاه نیاز داریم.
• ممکن است تمام روغن موجود در موتور خارج نشود. البته نمی‌توان به صورت قطعی چنین ابراز نظری کرد؛ اما به هر حال ممکن است قدرت پمپ خلا به آن اندازه‌ی نباشد که بتواند تمام روغن را خارج کند.
• زمان‌بر است. برای تعویض روغن به روش ساکشن باید حداقل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه تحمل کنید. البته این زمان بستگی زیادی به قدرت پمپ هوا و تخلیه دارد.

با وجود اینکه که گفتیم در روش ساکشن به چاله سرویس یا بالا آوردن خودرو نیازی نیست، این حرف نمی‌تواند همواره درست باشد. به هر حال برای بررسی خودرو و تعویض فیلتر روغن لازم است به زیر خودرو دسترسی داشته باشیم و برای این‌کار، حدقل باید از روش‌های بالا آوردن خودرو استفاده شود.

یک نظریه هم وجود دارد که می‌گوید در هنگام تخلیه روغن موتور به روشن ساکشن، آشغال‌های باقی‌مانده درون روغن موتور به صورت کامل تخلیه نمی‌شوند. منطق پشت این حرف این است که آشغال‌ها در کف موتور رسوب می‌کنند و برای خارج کردن آنها حتما باید از باز کردن پیچ کارتل استفاده کرد. این حرف ظاهرا منطقی به نظر می‌رسد؛ اما باید توجه داشته باشید که فیلتر روغن، بخش زیادی از رسوبات و آشغال‌های موجود درون روغن موتور را تصفیه می‌کند. در ثانی اینکه روغن موتور معمولا در حالتی تعویض می‌شود که خودرو هنوز گرم است و روغن هنوز فرصت ته‌نشین شدن پیدا نکرده است. در کنار همه‌ی این‌ها، هر کاری هم بکنید و هر روشی را برای تعویض روغن انتخاب کنید، باز هم مقداری روغن درون موتور باقی می‌ماند و نمی‌توان روغن قبلی را به صورت ۱۰۰ درصدی از خودرو خارج کرد.

اینکه مبنا را روی استفاده از تخلیه به روش ساکشن بگذارید، روش درست‌تری به نظر می‌رسد

در نهایت کدام روش بهتر است؟

واقعا نمی‌توان به این سوال جواب قطعی داد و باید با گفتن این جمله که «بستگی دارد»، از زیر بار جواب دادن به آن شانه خالی کنیم. معمولا در مورد خودروهای خارجی سعی می‌شود از روش ساکشن استفاده شود. گاهی سازنده‌ی خودرو هم در دفترچه‌ی راهنما توصیه می‌کند که از روش ساکشن کردن برای تعویض روغن موتور استفاده شود. اما اتوسرویس‌ها با قاطعیتی مثال‌زدنی می‌گویند که استفاده از تخلیه با پیچ کارتل بهترین روش است. بهترین توصیه‌ای که ما می‌توانیم بکنیم، این است که از ترکیب ۲ روش استفاده کنید؛ یعنی همان‌طوری که گاهی اوقات برای عملکرد بهتر موتور از بنزین سوپر استفاده می‌کنید، گاهی هم از روش پیچ کارتل استفاده کنید. اینکه مبنا را روی استفاده از تخلیه به روش ساکشن بگذارید، روش درست‌تری به نظر می‌رسد و گاهی اوقات هم برای اینکه خیال‌تان از بابت تخلیه‌ی رسوبات ته موتور راحت شود، می‌توانید از پیچ کارتل استفاده کنید. این نهایت چیزی است که می‌توان قاطعانه بیان کرد.